Werk van een ander gebruiken

Normaliter moet er toestemming gevraagd worden aan de auteur van een werk om het te gebruiken. Op deze regel zijn een paar uitzonderingen. Bijvoorbeeld als een werk in algemeen belang (zoals onderwijs) gebruikt wordt, hoeft er niet altijd toestemming verleend te worden. 

Het verveelvoudigen van werk

Werken die auteursrechtelijk beschermd worden mogen niet gekopieerd worden zonder toestemming van de rechthebbende. Als deze regel verbroken wordt maak je inbreuk op het auteursrecht van de auteur, wat strafbaar is. Er zijn wel een paar uitzonderingen op deze regel. Toestemming van de auteur is niet nodig wanneer je een werk gebruikt voor eigen oefening of studie. Je hebt ook geen toestemming nodig wanneer je voor eigen gebruik iets verveelvoudigt. Het is toegestaan om een privékopie te maken behalve voor commerciële doeleinden. Je mag bijvoorbeeld zonder toestemming een privékopie maken van een muziekwerk op een USB-stick en dit muziek vervolgens voor eigen gebruik houden, mits het muziekstuk op een legale manier is verkregen. Het verspreiden van dit muziekwerk naar een derden is verboden. De auteur van dat muziekwerk mag wel kosten in rekening brengen voor het kopiëren van zijn werk. Het is overigens (redelijk logisch) niet toegestaan om van de maker te verlangen, of zelfs eisen, dat hij of zij het het werk openbaar stelt zodat jij het kan kopiëren. 

Aanpassen van bestaand werk

Het bewerken van een werk is niet toegestaan tenzij je hier toestemming voor hebt van de auteur. Voor bijna alle manieren van het bewerken van een werk moet je toestemming vragen aan de maker. Er is een uitzondering, de parodie; hier is geen toestemming voor nodig van de oorspronkelijke maker. Wanneer een werk dusdanig bewerkt is dat het voldoende origineel is krijgt de bewerker voor dat 'nieuwe' werk het auteursrecht in handen. Voor het vertalen van een stuk is geen toestemming nodig. Wanneer je de vertaling wilt verspreiden is er wel toestemming van de oorspronkelijke maker nodig. Het verfilmen van bijvoorbeeld een boek is pas toegestaan met toestemming van de schrijver van het boek. Als de film eenmaal gemaakt is heeft de producent wel de auteursrechten van de film in handen. 

Verkopen of weggeven

Als een werk eenmaal verkocht wordt of op een andere manier in omloop wordt gebracht, put het auteursrecht uit. Wanneer een werk op een legale manier in bezit komt van iemand mag hij of zij dit zonder enig probleem doorverkopen of weggeven aan iemand anders. Het is echter wel verboden om kopieën te maken van dit exemplaar, en die door te verkopen of weg te geven aan een derde. Ook verboden is het commercieel verhuren van  een werk. Dit geldt alleen voor producten die op de markt zijn gebracht in de Europese Unie. Wanneer een product in een ander werelddeel legaal in jouw bezit komt, mag je het alleen doorverkopen of weggeven met toestemming van de maker. In Nederland is het volgrecht van kracht. De maker van een kunstwerk  (tekening, schilderij, of beeldhouwwerk) heeft recht op een percentage van de doorverkoop prijs. Het percentage hangt af van de prijs van het schilderij; hoe hoger de prijs, hoe lager het percentage. Er bestaan instanties die het volgrecht incasseren.

Het gebruik van bestaand werk in het onderwijs

Voor het gebruik van een werk in het onderwijs zijn de regels soepeler. Toestemming vragen voor het gebruik van een werk van iemand anders is niet nodig. Het gaat hier wel om onderwijs dat door een rechtspersoon of de overheid zonder commerciële belangen gegeven wordt. Het kopiëren van bijvoorbeeld een gedeelte van een schoolboek, is toegestaan. Het is niet toegestaan om een heel schoolboek te kopiëren. Het uitlenen van een schoolboek of ander onderwijs materiaal, mag zonder toestemming in een schoolbibliotheek. Het verhuren van boeken mag pas met toestemming van de maker. Cd's en films mogen ook als lesmateriaal gebruikt worden. Het is ook toegestaan om jouw eigen cd of film te kopiëren voor onderwijs – je mag deze kopieën echter niet verspreiden – . Een schoolfeest of klassenavond valt niet onder onderwijs. Hier mag dus ook niet zomaar een gekopieerd muziekstuk afgespeeld worden. 

Het citeren van werk

Je mag kleine stukken citeren uit een stuk, mits ze relevant zijn voor het stuk waar jij het citaat voor nodig hebt. Het is niet toegestaan om zonder toestemming te citeren uit een werk dat nog niet openbaar is gemaakt. Wanneer citaten een zelfstandige functie hebben, moet je toestemming hebben om te citeren. Bijvoorbeeld als je een kalender met citaten wil maken van bekende personen heb je hier toestemming voor nodig. Deze regels gelden ook voor het citeren in een andere taal dan de oorspronkelijke.

Terug naar overzicht